CBSE Syllabus of Class 9 Sanskrit 2019-20

CBSE Syllabus for Class 9 Sanskrit 2019-20 in PDF format for free download. Sanskrit syllabus for 2019 2020 class 9 is now available in myCBSEguide mobile app. The curriculum for March 2020 exams is designed by CBSE, New Delhi as per NCERT textbooks for the session 2019-20.

CBSE Syllabus for class 9 Sanskrit 2019-20

Download as PDF

CBSE Syllabus Class 9 Sanskrit

Time: 3Hrs
No. of Periods: 195
Total Marks: 80

Course Structure

The Question paper will be divided into four Sections
Section – A Reading Comprehension (10 Marks) 25 Periods
Section – B Writing Skills (15 Marks) 35 Periods
Section – C Applied Grammar (25 Marks) 55 Periods
Section – D Literature (30 Marks) 80 Periods

Design of Question Paper

No of Questions	No of Marks Per Question	Total No. of Marks
Section – A
Q. No. I Apathita Gadyanshah VSA 2Q	1×2 = 2	10 Marks
LA 2Q	2×2 = 4
Tittle 1Q	1×1 = 1
SA 3Q	1×3 = 3
Section – B
Q. No. II Patralekhanam LA (10 Blanks)	½x10 = 5	15 Marks
Q. No. III Chitravarnam/Anuchchhed-Lekhanam LA (5 Sentences to write)	1×5 = 5
Q. No. IV Hindi/English to Sanskrit Translation LA (5 easy sentences to be translated from Hindi/English to Sanskrit)	1×5 = 5
Section – C
Q. No. V – Sandhih SA 1 of 4	1×4 = 4	25 Marks
Q. No. VI Sabdroopani MCQ 1 of 4	1×4 = 4
Q. No. VII – Dhaturoopani MCQ 1 of 4	1×4 = 4
Q. No. VIII – Karaka-Upapada-Vibhakti MCQ 1 of 4	1×4 = 4
Q. No. IX – Pratyayah MCQ 1 of 4	1×4 = 4
Q. No. X – Sankhyaah SA 1 of 4	1×3 = 3
Q. No. XI – Upasargaah SA 1 of 4	½x4=2
Section – D
Q. No. XII Gadyanshah		35 Marks
VSA Q (Ekapadena)	½x2= 1
LA Q (Poorna Vakyena)	1×1 = 1
SA (Bhashik Karyam)	1×3 = 3
Q. No. XIII Padyanshah
VSA Q (Ekapadena)	½x2 = 1
LA Q (Poorna Vakyena)	1×1 = 1
SA Q (Bhashik Karyam)	1×3 = 3
Q. No. XIV Natyanshah
VSA Q (Ekapadena)	½x2 = 1
LA Q (Poorna Vakyena)	1×1 = 1
SA Q (Bhashik Karyam)	1×3 = 3
Q. No. XV -Prashna Nirmanam LA Q 1 of 4	1×4 = 4
Q. No. XVI -Shloka Anvayah क (4 Blanks) LAQ	½x4 = 2
ख (4 Blanks) LAQ	½x4 = 2
Or Bhavarthah-Lekhanam LA Q 1of 1	4×1 = 4
Q.No. XVII – Ghatanakramanusar Vakyalekhanam LA Q 1 of 8	½x8 = 4
Q. No. XVIII -Melanam (Paryaya / Vilom) VSA Q 1 of 4	1×3 = 3

Examination Structure 2019-20

Type of Question	No. of Question	No. of Division	Mark per Question	Total Marks
MCQ 1 Marks	4+4+4+4=16	4	1	16
VSA ½ Mark	2+2+2=6	4	½	3
VSA 1 Mark	2=2	1	1	2
LA ½ Mark (Fill in the Blanks)	10+4+4=18	3	½	9
LA ½ Mark	8=8	1	1	4
LA 1 Marks	5+5+1+1+1+4=17	6	2	17
LA 2 Marks	2=2	1	2	4
Title Q2 Marks	1=1	1	1	1
SA Q1 Marks	3+4+3+3+3+3+3=22	7	1	22
SA Q½ Mark	4=4	1	½	2
			Total	80

संस्कृतम् (कोड नं०-122)

वार्षिकमूल्याङ्कनाय निर्मित प्रश्नपत्रे चत्वारः खण्डाः भविष्यन्ति-
‘क’ खण्डः – अपठित-अवबोधनम् (10 अङ्काः)
‘ख’ खण्डः – रचनात्मक-कार्यम् (15 अङ्काः)
‘ग’ खण्डः – अनुप्रयुक्त-व्याकरणम् (25 अङ्काः)
‘घ’ खण्डः – पठित-अवबोधनम् (30 अङ्काः)

खण्डानुसार विषयाः मूल्यभारः च –

खण्डः	विषयाः	प्रश्नप्रकाराः	मूल्यभारः
‘क’	अपठित – अवबोधनम्
1.	एकः गद्यांश (80-100 शब्दपरिमितः)	अति-लघु-उत्तरात्मकाः पूर्णवाक्यात्मकाः लघु-उत्तरात्मकाः (भाषिककार्यम्)	10
पूर्णभारः			10

खण्डः	विषयाः	प्रश्नप्रकाराः	मूल्यभारः
‘ख’	रचनात्मक – कार्यम्
2.	औपचारिकम् अथवा अनौपचारिक पत्रम् (मञ्जूषायाः सहायता पूर्ण पत्रं लेखनीयम्)	निबन्धात्मकः	5
3.	चित्रवर्णनम् अथवा अनुच्छेदलेखनम्	पूर्णवाक्यात्मकाः/निबन्धात्मकः	5
4.	हिन्दी/आङ्ग्लभाषया संस्कृतेन अनुवादः	पूर्णवाक्यात्मकाः	5
पूर्णभारः			15

खण्डः	विषयाः	प्रश्नप्रकाराः	मूल्यभारः
‘ग’	अनुप्रयुक्त – व्याकरणम्
5.	सन्धिः	लघुत्तरात्मकाः	4
6.	शब्दरूपाणि	बहुविल्कपात्मकाः	4
7.	धातुरूपाणि	बहुविल्कपात्मकाः	4
8.	कारक-उपपदविभक्तयः	बहुविल्कपात्मकाः	4
9.	प्रत्ययाः	बहुविल्कपात्मकाः	4
10.	सङ्ख्याः	लघु-उत्तरात्मकाः	3
11.	उपसर्गाः	लघु-उत्तरात्मकाः	2
पूर्णभारः			25

	विषयाः	प्रश्नप्रकाराः	मूल्यभारः
‘घ’	पठित – अवबोधनम्
12.	गद्यांशः	अति-लघुत्तरात्मकौ पूर्णवाक्यात्मकः लघूत्तरात्मकाः (भाषिककार्यम्)	5
13.	पद्यांशः	अति-लघूत्तरात्मकौ पूर्णवाक्यात्मकः लघूत्तरात्मकाः (भाषिककार्यम्)	5
14.	नाट्यांशः	अति-लघुत्तरात्मकौ पूर्णवाक्यात्मकः लघु-उत्तरात्मकाः (भाषिककार्यम्)	5
15.	प्रश्ननिर्माणम्	पूर्णवाक्यात्मकाः	4
16.	अन्वयः अथवा एकस्य श्लोकस्य भावार्थः	पूर्णवाक्यात्मकाः	4
17.	घटनाक्रमानुसारं वाक्यलेखनम्	पूर्णवाक्यात्मकाः	4
18.	पर्यायमेलनम्/विलोममेलनम्	बहुविकल्पात्मकम्/ लघु-उत्तरात्मकाः	3
पूर्णभारः			30
सम्पूर्णभारः			80 अङ्काः

---

वार्षिक मूल्याङ्कनम् (80 अङ्काः)

‘क’ खण्डः अपठित-अवबोधनम् (10 अङ्काः)

एकः गद्यात्मकः खण्डः
80-100 शब्दपरिमितः गद्यांशः, सरलकथा वर्णनं वा (2+4+1)

• एकपदेन पूर्णवाक्येन च अवबोधनात्मकं कार्यम्
• अनुच्छेद – आधारितं भाषिककार्यम्
• शीर्षकलेखनम्

भाषिककार्याय तत्त्वानि – (3)

• वाक्ये कर्तृ-क्रिया-पदचयनम्
• कर्तृ-क्रिया-अन्वितिः
• विशेषण-विशेष्य-चयनम्
• पर्याय-विलोमपद-चयनम्

‘ख’ खण्डः
रचनात्मक कार्यम् (15 अङ्काः)

1. सङ्केताधारितम् औपचारिकम् अथवा अनौपचारिकं पत्रम् (5)
   (मञ्जूषायाः सहायता पूर्ण पत्र लेखनीयम्)
2. चित्राधारितं वर्णनम् अथवा अनुच्छेदलेखनम् (5)
3. हिन्दीभाषायाम् आङ्ग्लभाषायां वा लिखितानां पञ्चसरलवाक्यानां संस्कृतभाषायाम् अनुवादः (5)

‘ग’ खण्डः
अनुप्रयुक्त – व्याकरणम् (25 अङ्काः)

शेमुषी-पुस्तक-आधारितम्

1. सन्धिकार्यम् (4)
   स्वरसन्धिः – दीर्घः, गुण, वृद्धिः, यण, अयादि
2. शब्दरूपाणि – (4)
   • अकारान्तपुंल्लिङ्गशब्दाः – बालकवत्
   • उकारान्तपूँल्लिङ्गशब्दाः – साधुवत्
   • आकारान्तस्त्रीलिङ्गशब्दाः – लतावत्
   • ईकारान्तस्त्रीलिङ्गशब्दाः – नदीबत्
   • सर्वनामशब्दाः – अस्मद्, युष्मद्, किम् (त्रिषु लिङ्गेषु)
3. धातुरूपाणि (4)
   • पठ्, अस्, कृ, पा(पिब्), सेव् (पञ्चसु लकारेषु)
4. कारक-उपपद-विभक्तयः (4)
   • द्वितीया – परितः, समया, निकषा, प्रति, बिना
   • तृतीया – सह/साकम् / समम्/ सार्धम्, विना, अलम्
   • चतुर्थी – रुच, दा (यच्छ), नमः, कुप
   • पञ्चमी – बिना, बहिः, भी, रक्ष
   • षष्ठी – उपरि, अधः, पुरतः, पृष्ठतः
   • सप्तमी – स्त्रि, निपुणः, विश्वस्
5. प्रत्ययाः (4)
   • क्त्वा, तुमुन्, ल्यप, क्तवतु, शतू, शानच्
6. सङ्ख्या – (1-100) (3)
7. उपसर्गाः (2)
   • आ, वि, प्रति, उप, अनु, निर, प्र, अधि, अप, नि, अव

‘घ’ खण्डः
पठित – अवबोधनम् (35 अङ्काः)
(शेमुषी-पाठ्यपुस्तकम् अधिकृत्य)

1. गद्यांशम् अधिकृत्य अवबोधनात्मकं कार्यम् (5)
   प्रश्नप्रकाराः – एकपदेन पूर्णवाक्येन च प्रश्नोत्तराणि, भाषिककार्य च।
2. पद्यांशम् अधिकृत्य अवबोधनात्मकं कार्यम् (5)
   प्रश्नप्रकाराः – एकपदेन पूर्णवाक्येन च प्रश्नोत्तराणि, भाषिककार्यं च।
3. नाट्यांशम् अधिकृत्य अवबोधनात्मकं कार्यम् (5)
   प्रश्नप्रकाराः – एकपदेन पूर्णवाक्येन च प्रश्नोत्तराणि, भाषिककार्यं च।
4. वाक्येषु रेखाङ्कितपदानि अधिकृत्य पञ्च-प्रश्नानां निर्माणम् (4)
5. श्लोकान्वयः(द्वयोः श्लोकयोः) / एकस्य श्लोकस्य भावार्थः। (4)
6. घटनाक्रमानुसारं कथालेखनम् (4)
7. पर्यायपदानां विलोमपदानां वा मेलनम् (3)
   (पाठान् आधृत्य लघु-उत्तरात्मकाः प्रश्नाः)

पुस्तकम् – ‘शेमुषी’ संस्कृतपुस्तकम् (नवमश्रेण्यै)

पाठसङ्ख्या	पाठनाम
प्रथमः पाठः	भारतीवसन्तगीतिः (न परीक्षा कृते)
द्वितीयः पाठः	स्वर्णकाकः
तृतीयः पाठः	सोमप्रभम् (न परीक्षाकृते)
चतुर्थः पाठः	कल्पतरुः
पञ्चमः पाठः	सूक्तिमौक्तिकम्
षष्ठः पाठः	भ्रान्तो बालः
सप्तमः पाठः	प्रत्यभिज्ञानम्
अष्टमः पाठः	लौहतुला
नवमः पाठः	सिकतासेतुः
दशमः पाठः	जटायोः शौर्यम्
एकादशः पाठः	पर्यावरणम्
द्वादशः पाठः	वाङ्मनः प्राणस्वरूपम् (न परीक्षाकृते)

टिप्पणिः – प्रथमः पाठः – भारतीयवसन्तगितिः, तृतीयः पाठः – सोमप्रभम्, द्वादशः च पाठः – वाङ्मनः प्राणस्वरूपम् केवलं पथनार्थं वर्ततें।

निर्धारित – पाठ्यपुस्तकानि-

1. ‘शेमुषी’ प्रथमो भागः, पाठ्यपुस्तकम् संशोधितसंस्करणम् (प्रकाशनम् – रा.शै.अनु.प्र.परि. द्वारा)
2. ‘अभ्यासवान् भव’-प्रथमो भागः – व्याकरणपुस्तकम् (प्रकाशनम् – रा.शै.अनु.प्र.परि. द्वारा)
3. ‘व्याकरणवीथिः’- व्याकरणपुस्तकम् (प्रकाशनम् – रा.शै.अनु.प्र.परि. द्वारा)

Download CBSE Syllabus of Class 9 

• Mathematics
• Science
• Social Science
• English Communicative
• English Language and Lit
• Hindi A
• Hindi B
• Sanskrit
• Foundation of IT
• Painting
• French
• Home science
• Music